مرکز مطالعات تکمیلی دانشگاه وین، سومین و آخرین دوره آموزشی «تسکین روحی برای مسلمانان» را در اکتبر۲۰۲۱ برگزار خواهد کرد. این دوره های آموزشی که برنامه «مسلمانان در اروپا»[۱] نام دارد در قالب برنامه های صندوق ادغام اتریش تشکیل شده و هزینه این دوره ها نیز از سوی اتحادیه اروپا و بخش مهاجرین، پناهجویان و صندوق ادغام دفتر صدراعظمی اتریش تامین می شود. داوطلبان به طور آزاد با شرط داشتن مدرک پایان تحصیلات دوره متوسطه و نیز دارا بودن مدرک زبان آلمانی حداقل در سطح B۲ می توانند در این دوره ها شرکت نمایند. همچنین دانشجویان می توانند این واحدها را به عنوان واحدهای اختیاری انتخاب نمایند.
دوره تخصصی «مبانی مراقبت و تسکین روحی اسلامی»، به عنوان دوره پیش نیاز دوره تخصصی مراقب های روحی- روانی در بیمارستان ها محسوب می گردد. افراد پس از دریافت مدرک این دوره قادر خواهند بود درپست های مشاوره ذیل همین عنوان که در مراکز درمانی لحاظ گردیده است به صورت داوطلبانه فعالیت و به صورت دوره از جامعه اعتقادی مسلمانان اتریش مبالغی را دریافت نمایند. پس از گذراندن این دوره و یک دوره کارآموزی، افراد خواهند توانست در مراکز مشاور درمانی - روان درمانی مجموعه کلینیک روان درمانی و روانپزشکی دانشگاه وین (زیرمجموعه بیمارستان عمومی وین) شاغل شوند.
در همین چارچوب، دوره دیگری به نام «شناخت حقوق فردی و مدنی برای زنان مسلمان» و نیز « مشاوره دینی و تسکین روحی در زندان برای مسلمانان» نیز برگزار شده است.
سومین دوره آموزشی «تسکین روحی برای مسلمانان» طبق جدول درج شده در انتهای گزارش؛ به صورت آنلاین برگزار خواهد شد.
«ملاحظات»
طبق آمار منتشره؛ طی سال های گذشته در شرایطی که پیروان مسیحیت در کشور اتریش کاهش داشته[۲]؛ اما در مقابل، جمعیت مسلمانان در بین سال های ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۶ همواره روند افزایشی داشته است و از ۳/۰ درصد در سال ۱۹۷۱ به ۸ درصد در سال ۲۰۱۶ و نزدیک به ۹ درصد در سال ۲۰۱۹ رسیده است.
افزایش آمار مسلمانان در کشور اتریش؛ موجب بروز دغدغه های مختلفی برای مقامات این کشور در حوزه های مختلف گردیده است که از جمله آنها می توان به نگرانی آنها نسبت به بروز علائم و نشانه هایی از جریان های افراط گرایی اشاره نمود. بر همین اساس، دولت برنامه ریزی های مختلفی را با هدف ادغام سریعتر مسلمانان در الگوهای اجتماعی اتریش و ایجاد یکپارچگی اجتماعی، مورد مطالعه و اجرا قرار داده است.
از جمله این برنامه های اجرایی؛ طرح موضوع لزوم مراقبت مسائل روحی روانی مسلمانان در جامعه اتریش می باشد. به رغم سابقه دار بودن این مباحث، اما در سال ۲۰۱۶ با انتشار دیباچه عدنان اصلان اسلام شناس ترک و استاد دانشگاه وین با عنوان «مراقبت و تسکین روحی-روانی اسلامی- یک گزارش عملی با تمرکز بر اتریش» که در مجموعه گزارش های موسسه اسلام شناسی دانشگاه وین به چاپ رسید؛ این مسئله به صورت جدی تر وارد حوزه آکادمیک گردید. انتشار گزارش فوق در بحبوحه ورود موج مهاجرین و پناهجویان اکثرا مسلمانی بود که در سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ از کشورهای عمدتا خاورمیانه مانند افغانستان، سوریه، عراق و ایران به اتریش آمده بودند.
در همین راستا؛ موضوع شناخت زمینه ای مسائل روحی مسلمانان و اولویت داشتن بررسی مسائل آنها از طرف کارشناسانی که علاوه بر تسلط بر علم روانشناسی، دارای اشتراک اعتقادی با مخاطب باشند و از دیگر سو به استانداردهای زندگی اتریشی متعهد باشند، با هدف ایجاد نظام مهندسی شده ذهنی، مورد توجه قرار گرفت. این شیوه به ویژه برای نسل جوانان و مسلمانی که یا به عنوان مهاجر به اتریش وارد شده و یا والدینشان از مهاجرین به این کشور بوده اند و از نگاه جامعه میزبان دارای زمینه های گرایش به رادیکالیسم اسلامی و اسلام سیاسی(که طبق تعریف فعلی در اتریش معادل همان افراط گرایی است)؛ مورد تأکید بود. لذا این پروژه در ذیل موضوعات اجرایی صندوق ادغام اتریش[۳] قرار گرفت؛ که عدنان اصلان استاد دانشگاه وین و چهره شناخته شده برای جامعه مسلمانان اتریش نیز به عنوان مسئول پروژه های پژوهشی صندوق ادغام اتریش در حوزه امور مسلمانان در آن حضور داشت.[۴]
بر همین اساس دوره های آموزش تسکین روحی برای مسلمانان در قالب ارائه واحدهای دانشگاهی برای دانشجویان و نیز آموزش آزاد به داوطلبین ایجاد گردید.
جایگاه این موضوع تا جایی پیش رفته که در آیین نامه عملکرد مراکز مسلمانان و مجوز فعالیت امامان نیز به مسئله مراقبت و تسکین روحی و روانی اسلامی و دوره های آموزشی آن توصیه و تأکید شده است.
فرد یا افرادی که در این دوره ها شرکت می کنند، امکان اتصال به شبکه فعالیت در قالب انجمن های اسلامی مسلمانان در اتریش را خواهند یافت. اما به رغم اهمیت یافتن این موضوع؛ اما حسب بررسیهای میدانی به عمل آمده؛ در میان فارغ التحصیلان دوره آموزشی دانشگاه وین یا داوطلبان حضور در این دوره؛ اسامی افرادی که شیعه باشند و یا به زبان فارسی آشنایی داشته باشند دیده نمی شود. این مسئله به معنای از دست دادن فرصت و زمینه هایی است که می تواند تقویت حضور و جایگاه شیعیان مقیم و همچنین شیعیان فارسی زبان اتریش را فراهم نماید.
شایان ذکر است؛ جامعه شیعیان اتریش در حال حاضر به عنوان یک اقلیت مذهبی رسمی به ثبت رسیده، اما به رسمیت شناخته نشده است. بر همین اساس؛ نماینده رسمی شیعیان در اتریش همان جامعه اعتقادی مسلمانان اتریش IGGÖ به شمار می آید. در حال حاضر انجمن ها و مساجد پراکنده شیعیان فاقد انسجام کافی می باشند به نحوی که حتی درخصوص اعیاد و مراسم مذهبی نیز برنامه های مشترک و هماهنگی ندارند. در پی مشکلاتی که در حال حاضر بر سر مسیر فعالیتهای مرکز اسلامی امام علی(ع) به عنوان اصلی ترین مرکز شیعیان در اتریش ایجاد شده و منجر به محدود شدن فعالیت های این مرکز گردیده، پیش بینی می شود که این افتراق تشدید شده و به سمت انحصاری شدن اسلام در اتریش با پرچم IGGÖ پیش رود.
به نظر می رسد برای انسجام بخشیدن به جامعه شیعیان این کشور و افزایش تأثیرگذاری آنها؛ بهترین مسیر موجود، شناسایی بسترها و ظرفیت های قانونی موجود در کشور اتریش و برنامه ریزی دقیق به منظور بهره برداری و تقویت حضور تأثیرگذار در چارچوب این ظرفیت ها باشد.
[۱] Muslime In Europa: https://www.postgraduatecenter.at/weiterbildungsprogramme/internationales-wirtschaft/muslime-in-europa/
[۲] در ماه مارس ۲۰۲۱ مرکز آمار اتریش بر اساس آخرین نظرسنجی های صورت گرفته؛ ۷۳ درصد شهروندان اتریشی خداپرست بوده و به توحید اعتقاد دارند. با این وجود تنها ۶۴ درصد خود را مذهبی و معتقد به ادیان می دانند. ۲۹ درصد به هیچ دینی اعتقاد نداشته و ۴ درصد نیز خود را خداناباور می دانند. تا پایان سال ۲۰۲۰، حدود پنج میلیون نفر کاتولیک، ۷۷۵ هزار نفر مسیحیان ارتودوکس، و در حدود ۶۰۰ هزار مسلمان در اتریش زندگی حضور داشتند. طبق گزارش های رسمی، سالیانه تعداد افرادی که از کلیسا خارج می شوند، روند افزایشی داشته است. به طوری که در سال ۲۰۱۹ تعداد ۶۷۶۰۰ نفر به طور رسمی از کلیسای کاتولیک خارج شده اند. کاهش تعداد مسیحیان تنها در کلیسای کاتولیک نبوده و کلیسای اوانجلیکال نیز بالغ بر ۲ / ۳ درصد از پیروان خود را در همان سال ۲۰۱۹ از دست داده است.
[۳] Österreichische Integration Fonds ÖIF
این صندوق ابتدا در زیر مجموعه وزارت خارجه تاسیس گردید. با موفقیت سیاسی حزب جدید مردم به رهبری سباستیان کورتز و رسیدن به به مقام صدراعظمی، کورتز ترتیبی داد تا صندوق ادغام اتریش از زیرمجموعه وزارت خارجه به زیر مجموعه دفتر صدراعظمی منتقل گردد.
[۴] گزارش های آقای اصلان در خصوص مهدکودک های اسلامی وین و مسائل حاشیه ای این گزارش ها و اتهامات وارده به وی برای عدم رعایت اصول حرفه ای و عدم جانب داری در تولید محتوای آماری و تحلیل های این گزارش، سبب شد دولت و به ویژه شخص سباستیان کورتز برای مساله پژوهش های حوزه مسلمانان مهاجر در اتریش به دنبال جایگزینی برای وی باشد. بر همین اساس نیز محند خورشید استاد الهیات و جامعه شناس اتریشی متولد بیروت که استان الهیات و اسلام شناسی دانشگاه مونستر آلمان بود جایگزین وی شد.
نظر شما